Tên gọi khác: Ký giả.
Là người chịu trách nhiệm tìm kiếm và cung cấp các tin báo chí chính xác, nhanh chóng nhất đang diễn ra hàng ngày, hàng giờ tới công chúng. Các thông tin đó sẽ được họ truyền tải thông qua nhiều hình thức khác nhau như truyền hình, báo giấy, mạng xã hội. Nhà báo là người hoạt động trong lĩnh vực báo chí và có thẻ nhà báo do Bộ Thông tin và Truyền thông cấp.
Nhà báo là những người làm việc liên quan đến hoạt động báo chí, bao gồm phóng viên, biên tập viên, thư ký tòa soạn, các trưởng ban nghiệp vụ báo chí, tổng biên tập, phó tổng biên tập…
Yêu cầu nghề nghiệp
Nhiệm vụ
- Thông tin trung thực về tình hình đất nước và thế giới phù hợp với lợi ích của đất nước và của Nhân dân.
- Tuyên truyền, phổ biến, góp phần xây dựng và bảo vệ đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, thành tựu của đất nước và thế giới theo tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí.
- Phản ánh và hướng dẫn dư luận xã hội; làm diễn đàn thực hiện quyền tự do ngôn luận của Nhân dân.
- Phát hiện, nêu gương người tốt, việc tốt, nhân tố mới, điển hình tiên tiến; đấu tranh phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật và các hiện tượng tiêu cực trong xã hội.
- Góp phần giữ gìn sự trong sáng và phát triển tiếng Việt, tiếng của các dân tộc thiểu số Việt Nam.
- Mở rộng sự hiểu biết lẫn nhau giữa các nước và các dân tộc, tham gia vào sự nghiệp của nhân dân thế giới vì hòa bình, độc lập dân tộc, hữu nghị, hợp tác, phát triển bền vững.
- Tham gia các khóa đào tạo nâng cao trong lĩnh vực Báo chí, truyền thông hoặc lĩnh vực có liên quan.
Khả năng cần có
- àm việc dưới áp lực thời gian và hạn chót của công việc.
- Kiên trì, chăm chỉ, nhiệt tình, say mê sáng tạo.
- Cảm thông, chia sẻ với đồng nghiệp.
- Công bằng, trung thực và trách nhiệm, dũng cảm.
- Làm việc chuyên nghiệp chủ động, độc lập.
- Sáng tạo.
- Thích ứng nhanh với sự thay đổi môi trường sống và làm việc.
- Nghiên cứu và khám phá kiến thức.
- Khả năng tác nghiệp tại nhiều địa điểm khác nhau: trong tòa soạn hay bên ngoài.
- Phân tích và nhìn nhận vấn đề đa chiều.
- Tự tin trước đám đông, không nói ngọng.
Kiến thức chuyên ngành
- Các học thuyết và nguyên tắc của nghệ thuật giao tiếp, truyền thông liên cá nhân và truyền thông qua phương tiện đại chúng để truyền thông một cách hiệu quả bằng lời viết, lời nói và các dạng thức khác.
- Luật pháp và đạo đức báo chí truyền thông trong hoạt động tác nghiệp.
- Mô hình tổ chức và quy trình hoạt động của tòa soạn báo chí hoặc cơ quan truyền thông.
- Vai trò, nhiệm vụ của các cá nhân trong tòa soạn báo chí hoặc cơ quan truyền thông.
- Vai trò, thế mạnh của các kênh truyền thông đại chúng trong xã hội.
- Bối cảnh và đặc thù trong lao động của nhà báo, về sáng tạo nội dung báo chí hiện đại… trong môi trường số.
- Vận hành và kiểm soát trang thiết bị, máy móc, phần mềm về các công cụ thiết kế – quay – dựng đáp ứng các hoạt động nghiệp vụ.
- Báo chí số như các nguyên tắc xử lý và phân tích dữ liệu số, các công cụ phân tích dữ liệu… tạo cơ sở cho việc quản trị hiệu quả truyền tải nội dung.
- Kinh tế học báo chí, đặc điểm riêng và cách vận hành của thị trường báo chí, các mô hình kinh doanh của báo chí thế giới.
- Vai trò và mối quan hệ giữa các cá nhân trong quy trình sản xuất sản phẩm truyền thông.
- Các thành tố và nguyên tắc trong việc thiết kế trình bày báo in, trang website, hay xây dựng chỉnh thể chương trình phát thanh – truyền hình.
- Kiến thức khoa học chính trị và pháp luật, khoa học xã hội và nhân văn, và kiến thức chuyên sâu về chuyên ngành báo chí truyền thông nhằm phục vụ hoạt động nghề nghiệp biết vận dụng linh hoạt, sáng tạo trong nghiệp vụ báo chí.
- Kiến thức sáng tạo tác phẩm báo chí: phóng sự ảnh, phóng sự điều tra, phóng sự chuyên sâu…
- Có kiến thức chuyên sâu về lĩnh vực mình phụ trách.
Kỹ năng (nghiệp vụ, kỹ năng mềm,…)
Kỹ năng cơ bản
- Giao tiếp.
- Phản biện.
- Tìm kiếm thông tin.
- Phân tích, đánh giá.
- Xử lý tình huống.
- Lập luận tư duy và giải quyết vấn đề.
- Tư duy hệ thống.
- Lập kế hoạch.
- Quản lý thời gian.
- Tự học.
- Làm việc cá nhân và làm việc nhóm.
- Thuyết phục
- Đọc hiểu văn bản để lấy thông tin và tìm hiểu vấn đề.
Kỹ năng nghiệp vụ
- Sử dụng thiết bị truyền thông: máy quay phim, máy ảnh, máy ghi âm…
- Phỏng vấn.
- Theo dõi.
- Phát hiện chủ đề, đề tài.
- Thu thập và thẩm định thông tin.
- Xử lý và tổ chức thông tin.
- Biên tập tác phẩm báo chí, truyền thông.
- Thiết kế và sản xuất ấn phẩm báo chí và sản xuất chương trình phát thanh – truyền hình (tác nghiệp linh hoạt trong các loại hình báo chí, và tác nghiệp các thể loại báo chí).
- Tổ chức sản xuất các sản phẩm báo chí – truyền thông.
- Ứng dụng kỹ thuật công nghệ trong lao động báo chí.
- Sử dụng các phần mềm chuyên ngành phục vụ tác nghiệp.
- Cập nhật và dự đoán xu thế phát triển ngành nghề.
- Đảm nhiệm của công việc của phóng viên.
- Nghiệp vụ báo chí: hiểu về ngôn ngữ báo chí, kỹ năng viết tin, viết phóng sự, kỹ năng phỏng vấn, kỹ năng biên tập; ảnh báo chí và kỹ năng chụp ảnh/ghi hình cho báo viết/báo hình…
- Quan sát và phân tích tốt, đánh giá vấn đề đa chiều và thậm chí là tìm ra những chi tiết dễ bị bỏ quên.
- Phân tích độc lập, tự học khi đối diện với các vấn đề mới.
- Viết, phân tích, lập luận vấn đề.
- Theo dõi luồng thông tin từ nhiều chiều, tiếp thu và phản hồi các ý kiến phản hồi của độc giả.
Công cụ nghề nghiệp
Máy móc, thiết bị
- Máy tính.
- Điện thoại.
- Máy ghi âm.
- Máy ảnh, máy quay phim và các loại máy móc, thiết bị khác phục vụ cho quá trình tác nghiệp…
Công cụ phần mềm
- Các phần mềm chuyên dụng như Adobe Photoshop, Adobe Audition, Adobe Premiere, Cool Edit…
- Các phần mềm tin học văn phòng: Word, Excel, PowerPoint, SPSS…
- Các phần mềm truy cập và chia sẻ dữ liệu như: Dropbox, Google Drive, Microsoft SharePoint…
- Các phần mềm thuyết trình trực tuyến: Skype, Zoom…
- Các công cụ, phần mềm khác theo quy định tại nơi làm việc: Phần mềm ghi âm (record, Text to Speech (công cụ biến văn bản thành giọng nói)…